Welke machtspositie heeft jouw voorkeur? Er mee leren omgaan, helpt je groeien naar heelheid

Angst. Verzet. Actie.

Die drie woorden stonden op een slide in de presentatie van Jan Rotmans, die ik had uitgenodigd een keynote te geven op het EduNext Leerfestival vorige week in Brussel.

Over angst is hij kort: angst is een slechte raadgever. Wees niet bang.

Verzet. Er is heel veel verzet, omdat mensen het anders willen, maar de kans niet krijgen.

Maar actie, zo zegt hij tegen een gehoor van driehonderd leerkrachten, schooldirecties en onderwijsinnovators, is mijn geliefde vorm. Ik ben optimistisch, omdat er wereldwijd een beweging gaande is van mensen die vanuit een positieve energie en motivatie, vanuit nieuwe waarden samen dingen doen om een nieuwe samenleving te realiseren. Kijk naar de commons. Daarvoor is te weinig aandacht in de mainstream media. Het populisme, geworteld en gedrenkt in cynisme, krijgt veel meer aandacht, maar heeft geen pasklare antwoorden.

Machtsdriehoek

Toen ik Elke vertelde over wat die slide met me deed (angst is er nog zelden, verzet vaak en actie steeds meer), koppelde ze angst, verzet en actie aan de machtsdriehoek waarover Wilga Zibel haar vertelde.

De machtsdriehoek kent drie posities:

1. Almacht (angst)

Almacht is een positie die je kiest om jezelf groter te maken dan je in werkelijkheid bent. You’re in charge! Almacht plaatst je boven de emotie en laat zien dat je alleen maar kwaliteiten hebt en niets van je beperkingen wilt weten.

2. Onmacht (angst)

Onmacht is een positie die je kiest om jezelf kleiner te maken: slachtofferrol, lijden, depressies, schuldgevoelens, conflicten vermijden, manipulatie, het gevoel hebben dat je het niet kan.. Je verdwijnt in de emotie. Je stapt het ‘lijden’ in. Je bent voornamelijk met beperkingen bezig en ziet de kwaliteiten niet.

3. Machtsstrijd (verzet)

Machtsstrijd is een positie die je kiest, omdat je niet klein wilt zijn. Je gaat een gevecht aan om de grootste te zijn. Een strijd om waardigheid. De machtsstrijd wil resultaat en is absoluut niet bezig met het verbeteren van de relatie.

Iedereen heeft aanleg voor een specifieke positie. Op het moment dat er zich een minder fijne situatie voordoet, schieten we in één van deze drie posities. Ik vooral in machtsstrijd, verzet dus.

Maar in alle drie de posities wend je je af van je ware zelf: je stapt uit je innerlijke kracht in de externe macht.

Van externe macht naar innerlijke kracht

Het is belangrijk je bewust te zijn welke machtspositie je inneemt. Waarom kies je voor die positie? Er zit een gevoel aan vast. Een stukje onbewuste emotie wordt daardoor bewust. Je voorkeurspositie leren kennen, geeft je informatie over wie je bent en waarom je doet wat je doet.

Daar mee leren omgaan, helpt je groeien naar heelheid. Door te accepteren dat je zelf verantwoordelijk bent voor je eigen leven, stap je uit de macht in je innerlijke kracht (actie).

In het diepe springen

Wilga Zibel vergelijkt de zijden van de machtsdriehoek met de randen van een zwembad. Je aan de randen vasthouden, voelt veilig. De randen loslaten, is in het diepe springen en dat kan beangstigend zijn. Het vraagt doorzettingsvermogen. Door niet te springen, blijf je in oude patronen hangen.

Geen almacht of onmacht: angst. Geen machtsstrijd: verzet. Wel actie vanuit je innerlijke kracht.