Miepmiep Zoef: parabels voor de op hol geslagen samenleving
In Aquarius nu! Een radicale keuze voor gezond verstand, het vervolg van De aquarius samenzwering, trekt Marilyn Ferguson een parabel tussen de laatste scènes uit Het beest in de mens van Emile Zola en moderne maatschappijen en hun op hol geslagen instellingen.
Ferguson schrijft hoe in de laatste scènes van Zola’s bejubelde roman een woedende machinist en stoker ruzie maken in de locomotief van een passagierstrein.
In zijn woede heeft de stoker het vuur van de machine tot een inferno opgestookt. De twee beginnen een worsteling. Ze grijpen elkaar bij de strot en proberen elkaar door de open deur naar buiten te werken. Ze verliezen hun evenwicht, vallen er allebei uit en rollen langs de steile helling naar beneden.
De trein dendert verder met een steeds hoger wordende snelheid. De ongelukkige passagiers, soldaten die onderweg zijn naar het front, slapen of vieren dronken feest, zich niet bewust van de ramp die hen boven het hoofd hangt.
De parabel met moderne maatschappijen en hun op hol geslagen instellingen licht Ferguson als volgt toe: ‘De mensen die aan het hoofd horen te staan, zijn verwikkeld in hun persoonlijke drama’s, verlamd door plankenkoorts of in beslag genomen door hun ambities, en hebben de chauffeursstoel verlaten. Terwijl wij, hun onwetende passagiers, de prijs gaan betalen. Tenzij we wakker worden.’
Net als Wile E. Coyote blijft doorlopen boven de afgrond
Een andere vergelijking van dezelfde strekking maakte economiefilosoof Rogier De Langhe: “De oude wereld bestaat nog, omdat iedereen dezelfde dingen blijft doen als hij gisteren deed. Dus dat loopt nog wel even door, net als Wile E. Coyote in Road Runner blijft doorlopen boven de afgrond.
De grond onder onze voeten is eigenlijk al weg. Het systeem draait puur nog op het automatisme. Wat doe je als de economie niet groeit? Dan verlaag je de rente. En dat doen ze nu, maar de economie groeit nog steeds niet.
Hetzelfde met de stakingsacties van vakbonden, maar vandaag lukt het hen niet meer om hun gelijk te krijgen. Omdat de overheid zelf ook maar gewoon één van de poppetjes is. Ze zit in een heel moeilijke positie, omdat ze in de ogen van veel mensen nog steeds de puppetmaster is, maar zelf kunnen ze heel weinig meer doen. Ze zijn natuurlijk ook niet zo gretig om dat toe te geven, want dan zeggen ze eigenlijk: ‘sorry mensen, wij zijn niet meer jullie leiders’.
Terwijl ze eigenlijk wel weten dat dat zo is, blijven ze doen alsof ze die macht wel nog hebben. Omdat veel structuren en de mensen in onze samenleving nog belang hebben bij het doen alsof we nog grond onder de voeten hebben. Anders zijn ze zelf ook niet meer relevant en hebben ze geen bestaansreden meer en verdwijnen ze gewoon in het niets.
We staan nog maar aan het begin en heel veel mensen zijn hier zelfs nog niet van op de hoogte. Het is ook nog niet zo zichtbaar: heel veel dingen gaan nog zoals ze vroeger gingen. Het is dus nog perfect mogelijk om je er totaal niks van aan te trekken. Maar hoe lang nog?”
Wake-upcall
Tijd dus om wakker te worden (zien en begrijpen wat er aan de hand is) en miepmiep zoef radicaal voor gezond verstand te kiezen (mee-maken).
Het volledige interview met Rogier De Langhe is te lezen op Bloovi. Daarin legt de economiefilosoof verbonden aan UGent uit wat er aan de hand is met onze gigantisch onder druk staande economie, maatschappij en machtsverhoudingen.
Bron foto: uit het boek 'Methaphors' van kunstenaar Jozef Wouters. Hij maakte tijdens de klimaattop 2014 in Lima voor elke metafoor die hij opspoorde tijdens de onderhandelingen een aantal foto’s en bezorgde die aan jonge grafisch designers in het Wilson-district van Lima met de vraag om daar hun eigen creativiteit op los te laten en te fotoshoppen.